نقد و بررسی نظریه ایدئولوژیک بودن علوم اجتماعی

ایدئولوژیک بودن علوم اجتماعی در این تحقیق به این معناست که درعلوم اجتماعی نظریاتی وجود دارد که علاوه بر اینکه به لحاظ شواهد غیر قابل تاییداند در خدمت توجیه نظام سیاسی و فرهنگی گروه خاصی قرار گرفته اند پس با توجه به اینکه موضوع این تحقیق بررسی نظریات است قالب این تحقیق اصطلاحا فرا نظریه نامیده می شود. فرا نظریه به دو شکل ممکن است انجام شود با توجه به اینکه علوم اجتماعی یک کلیت است که شامل مبادی روش شناختی و معرفت شناختی و متافیزیکی خاصی است گاه این فرا نظریه با عنایت به بخشی از این کلیت انجام می شود به این صورت که این کلیت مورد پذیرش قرار می گیرد و برخی از اجزای این کلیت به عنوان معیار سنجش نظریه قرار می گیرد و گاهی نیز علوم اجتماعی با معیاری فارغ از این کلیت مورد مطالعه قرار می گیرد رویکرد اول را در این تحقیق تحلیل درون پارادایمی و رویکرد دوم را فراپارادایمی نامیده ایم. حال با رویکرد اول اگر به سراغ موضوع پایان ناهمه برویم به لحاظ روشی به دو شیوه جامعه شناختی و فلسفی می توانیم موضوع مد نظر را مطالعه کنیم در شیوه اول نوع نگاه علمی است و در قالب یک طرح پژوهشی جامعه شناختی این تحقیق اجرا خواهد شد بنابر این نوع تحلیل ما تبیینی خواهد بود به این صورت که عواملی را که در ایدئولوژیک شدن نظریه سهم دارد از نظر ذهنی مشخص می کنیم و آنگاه به سراغ شواهد می رویم که آیا تقارنی بین این عوامل و ایدئولوژیک شدن وجود دارد یا خیر. اما تحلیل درون پارادایمی با روش فلسفی به این صورت است که ویژگیهای یک نظریه علمی ایده آل بازگو می شود و سپس نظریات مورد تحلیل را با این معیار مقایسه می کنیم آیا این نظریات با معیار های مشخص شده انطباق دارد یا خیر. اما تحلیل فرا پارادایمی مبتنی بر پذیرش هیچ یک از عناصر این کلیت نیست در این تحلیل حتی مبادی علوم اجتماعی نیز مورد پذیرش نیستند بلکه خود این مبادی مورد بازنگری قرار می گیرد. در این تحلیل این مبادی یا مورد قبول قرار می گیرند یا نفی می شوند. در این تحقیق بخشی از اصول جهان بینی حاکم بر علوم اجتماعی مورد بازنگری قرار گرفته اند تحلیل فرا پارادایمی ممکن است از جهات دیگری نیز انجام شود مثلا مبادی معرفت شناختی علوم اجتماعی مورد تحلیل قرار گیرد. پس در این تحقیق ایدئولوژیک شدن علم در دو رویکرد درون پارادایمی و فراپارادایمی مورد مطالعه قرار می گیرد در رویکرد اول می توانیم از دو روش فلسفی و جامعه شناختی کمک بگیریم اما در رویکرد دوم فقط با روش فلسفی به سراغ مطالعه موضوع مد نظر برویم.